Sıkça Sorulan Sorular

YTB, yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın belirlenen asgari şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde üzerinde kayıtlı destek unsurlarından istifade imkanı sağlayan, Karar’ın amaçları doğrultusunda gerçekleştirilecek yatırımlar için düzenlenen bir belgedir.

Gerçek kişiler, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları, Kamu kurum ve kuruluşları, Kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, Dernekler ve vakıflar, Yurt dışındaki yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubeleri

Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne veya Genel Teşvik Uygulamaları kapsamında yer alan, sabit yatırım tutarı 10 Milyon TL’yi aşmayan ve Tebliğle belirlenen yatırım konuları için tercihe bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki Kalkınma Ajansları veya Sanayi Odalarına (yerel birimler)

Teşvik Kararı (bundan böyle “Karar” olarak anılacaktır) ile belirlenen yatırım teşviklerinden faydalanabilmek için desteklenen konularda yatırım yapılması ve yapılacak bu yatırım için Bakanlığımızca düzenlenmiş/onaylanmış yatırım teşvik belgesine (YTB) sahip olunması gerekmektedir. YTB düzenlenmemiş yatırımların teşvik tedbirlerinden faydalanması mümkün bulunmamaktadır.

Daha önce yapılmış mevcut yatırımlar için veya mevcut istihdam için yatırım teşviklerinden faydalanılamaz. Mevcut tesise ilave yatırım yapılacak olması ve bu yatırım için YTB alınması halinde yatırım teşviklerinden faydalanılabilir.

Teşvik belgesi düzenlenebilmesi için yapılacak müracaatlarda aşağıda belirtilen belgeler aranır: Yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalı müracaat dilekçesi. Yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişilere ait noter tasdikli imza sirküleri veya kamu kurumları, şahıs şirketleri ve gerçek kişiler için imza beyannamesi.Her sayfası yatırımcıyı temsil ve ilzama yetkili kişi veya kişilerce imzalı ve kaşeli yatırım bilgi formu, taahhütname ve makine-teçhizat listeleri. Bakanlığa yapılacak müracaatlarda, dörtyüz Türk Lirası tutarındaki meblağın Bakanlık Döner Sermaye İşletmesine ait hesaba yatırıldığına dair belge; yerel birimlere yapılacak müracaatlarda, yukarıda belirtilen meblağın yüz Türk Lirası tutarındaki kısmının ilgili yerel birim hesabına yatırıldığını gösterir belge ile bakiye kısmının Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi hesabına yatırıldığına dair belge, Firmanın ortaklık yapısı, sermaye miktarı ve faaliyet konuları açısından nihai durumunu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Sicil Gazetesi aslı veya noterden veya sicil merciinden tasdikli örneği. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılacak müracaatlar hariç olmak üzere, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca Türkiye genelinde Sosyal Güvenlik Kurumuna muaccel olmuş prim ve idari para cezası borçlarının bulunmadığına veya tecil ve taksitlendirildiğine ya da yapılandırıldığına ve yapılandırmanın bozulmadığına dair Sosyal Güvenlik Kurumunun ilgili birimlerinden alınacak yazı veya Kurumun elektronik bilgi iletişim ortamından alınacak barkodlu çıktı. 2872 sayılı Çevre Kanununa istinaden, sadece ÇED Yönetmeliği eki listelerde yer alan “Çevresel Etki Değerlendirmesi Olumlu Kararı” veya “Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir Kararı” şartı aranması gereken yatırım konuları için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan alınan Karar veya Karara ilişkin yazı. Yatırımın Karakteristiğine Bağlı Olarak Teşvik Belgesi Talebinde Bulunulmadan Önce İlgili Mevzuatı Gereği Diğer Kamu Kurum ve Kuruluşlarından Alınması Gereken Bilgi ve Belgeler. Stratejik yatırımlar için ayrıca, yatırım yapılacak konu ile ilgili olarak Karar’ın 8 inci maddesinde belirtilen kriterler ile ilgili teknik, mali ve sektörel analiz ve hesaplamaları içeren fizibilite raporu

Stratejik yatırımlar, cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek ürünlerin üretimine yönelik, uluslararası rekabet gücümüzü artırma potansiyeline sahip stratejik önemi haiz yatırımlardır. Stratejik yatırım konularının belirlenmesine yönelik farklı bir yaklaşım geliştirilmiş olup, yatırım konusu liste yerine uygulama amacı doğrultusunda kriterler belirlenmiş ve bu kriterlerin tamamını sağlayan yatırım konuları stratejik yatırım olarak kabul edilmiştir.

Aşağıdaki kriterlerin tamamını birlikte sağlayan yatırımlar stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında desteklenmektedir. İthalat bağımlılığı yüksek ara malı veya ürünlerin üretimine yönelik olarak; Asgari sabit yatırım tutarı 50 milyon TL olan, Yatırım konusu üretimle ilgili yurt içi üretim kapasitesi aynı ürünün ithalatından az olan, Yatırımla sağlanan asgari katma değeri %40 olan (rafineri ve petrokimya yatırımlarında bu kriter aranmaz), Üretilecek ürünle ilgili toplam ithalat değeri son 1 yıl itibariyle en az 50 Milyon $ olan (yurt içi üretimi olmayan ürünlerde bu şart aranmayacaktır) imalat sanayi yatırımları stratejik yatırım olarak kabul edilmektedir.

Stratejik yatırım kapsamında üretilecek ürüne ilişkin katma değer hesaplaması Tebliğ eki EK-10’da belirtilen esaslar çerçevesinde yapılacaktır. Yatırım sonucu üretilecek ürün için, toplam ürün satış tutarından toplam ürün girdi maliyetleri çıkartılarak, çıkan sonucun toplam ürün girdi maliyetlerine bölünüp yüzle çarpılması suretiyle katma değer oranı bulunmaktadır.

Teşvik belgesine konu yatırımda üretilecek ürün ile ilgili yurt içi toplam üretim kapasitesinin, aynı ürünün ithalatından az olması gerekmektedir. Yurt içi üretim kapasitesi ve ithalat bilgilerine firma tarafından hazırlanacak olan fizibilite raporunda yer verilmelidir. Bu bilgiler, Bakanlığımızca ilgili kurum ve kuruluşlardan teyit edilecektir.

Hizmetler sektörüne yönelik yatırımlar, stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında değerlendirilmemektedir.

Elektrik üretimine yönelik enerji yatırımları, stratejik yatırımların teşviki uygulamaları kapsamında değerlendirilmemektedir.Ancak, stratejik yatırımın kendi ihtiyacını karşılamak üzere yapılacak doğal gaza dayalı olmayan enerji üretimi yatırımı, stratejik yatırım içerisinde kabul edilecektir.

Sabit yatırım tutarı arazi-arsa, bina-inşaat, makine ve teçhizat ile diğer yatırım (yardımcı makine ve teçhizatlar, ithalat ve gümrükleme giderleri, taşıma, sigorta ve montaj giderleri, etüt ve proje giderleri vb.) harcaması kalemlerinden oluşmaktadır. Asgari sabit yatırım tutarı, teşvik uygulamalarına ve bölgelere göre farklılık göstermektedir: Genel Teşvik Sistemi’nde asgari sabit yatırım tutarı; 1. ve 2. Bölgelerde 1 Milyon TL 3., 4., 5. ve 6. Bölgelerde 500 Bin TL’dir. Büyük Ölçekli Yatırımlar için asgari sabit yatırım tutarı yatırım konusuna göre farklılık göstermekle birlikte, asgari 50 Milyon TL olarak belirlenmiştir. Stratejik Yatırımlar için belirlenen asgari sabit yatırım tutarı 50 Milyon TL’dir. Bölgesel Teşvik Uygulamaları için ise 500.000 TL’den başlamak üzere desteklenen her bir sektör ve her bir il için ayrı ayrı belirlenmiştir. Bazı sektörlerde (turizm, hayvancılık vb.) asgari sabit yatırım tutarı haricinde asgari kapasite şartı da bulunmaktadır.

Sağlık ve belediye hizmetlerinde kullanılan araçlar, trafiğe çıkamayacak nitelikte olup apron veya limanda kullanılan araçlar ile madencilik ve hazır beton yatırımlarında kullanılan araçlar hariç olmak üzere karayolu nakil vasıtaları ve binek araçları Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında değerlendirilmemektedir.

Otobüs, çekici (Euro normlarına uygun yeşil motoru haiz olanlar hariç), mobilya, motorbot, kamyon (off-road truck tipi karayoluna çıkması mümkün olmayan kaya tipi damperli kamyonlar hariç), transmikser, beton santrali, forklift ve beton pompası gümrük vergisi muafiyetinden faydalanamaz. Ayrıca, makine ve teçhizat bedelinin yüzde beşine kadar yedek parça, gümrük vergisi muafiyeti sağlanmaksızın ithal edilerek sabit yatırım tutarına dahil edilebilir.

Aşağıda belirtilen yatırım konularının 1., 2., 3., 4. ve 5. Bölgelerde yapılması durumunda 5. Bölge için sağlanan bölgesel desteklerden, 6. bölgede yapılması durumunda ise kendi bölgesinin desteklerinden yararlanabilecektir. Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar. Özel sektör tarafından yapılacak şehirlerarası yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları ile şehir içi yük taşımacılığına yönelik demiryolu yatırımları. Test merkezleri, rüzgar tüneli ve bu mahiyetteki yatırımlar (otomotiv, uzay veya savunma sanayine yönelik olanlar). Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgelerinde veya termal turizm konusunda bölgesel desteklerden  yararlanabilecek nitelikteki turizm konaklama yatırımları. Asgari   ellibin   metrekare   kapalı   alana   sahip   uluslararası   fuar   yatırımları (konaklama ve alışveriş merkezi üniteleri hariç). Savunma Sanayii Müsteşarlığından alınacak proje onayına istinaden gerçekleştirilecek savunma alanındaki yatırımlar. Maden istihraç yatırımları ve/veya maden işleme yatırımları (4/6/1985 tarihli ve 3213  sayılı  Maden  Kanununda  tanımlanan  I.  grup  madenler  ve  mıcır  yatırımları  ile İstanbul ilinde gerçekleştirilecek istihraç ve/veya işleme yatırımları hariç). Özel sektör  tarafından  gerçekleştirilecek  olan kreş  ve  gündüz  bakım  evleri  ile  okul  öncesi  eğitim,  ilkokul,  ortaokul  ve  lise  eğitim yatırımları. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından desteklenen AR-GE projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin veya parçaların üretimine yönelik yatırımlar. Motorlu kara taşıtları ana sanayinde gerçekleştirilecek asgari 300 milyon TL tutarındaki yatırımlar ve asgari 75 milyon TL tutarındaki motor yatırımları  ile  asgari  20  milyon  TL  tutarındaki  motor  aksamları,  aktarma  organları/aksamları ve otomotiv elektroniğine yönelik yatırımlar. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından düzenlenen  geçerli  bir  maden  işletme  ruhsatı  ve  izni  kapsamında  3213  sayılı  Maden Kanununun 2 nci maddesinin 4-b grubunda yer alan madenlerin girdi olarak kullanıldığı elektrik üretimi yatırımları. Ek4’te yer alan “Teşvik Edilmeyecek Yatırımlar” hariç olmak üzere Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının vereceği proje onayına istinaden, yıllık asgari 500 TEP (ton eşdeğeri petrol) enerji tüketimi olan mevcut imalat sanayi tesislerinde  gerçekleştirilecek,  birim  ürün  başına  en  az  %20  oranında  enerji  tasarrufu sağlayan  ve  yatırım  geri  dönüş  süresi  azami  5  yıl  olan  enerji  verimliliğine  yönelik yatırımlar. Atık ısı kaynaklı olarak, bir tesisteki atık ısıdan geri kazanım yolu ile elektrik üretimine yönelik yatırımlar (doğal gaza dayalı elektrik üretim tesisleri hariç). Asgari 50 milyon TL tutarındaki, sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) yatırımları ve yer altı doğal gaz depolama yatırımları. Karbon elyaf üretimine veya karbon elyaf üretimi ile birlikte olmak kaydıyla karbon elyaftan mamul kompozit malzeme üretimine yönelik yatırımlar. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) teknoloji yoğunluk tanımına göre yüksek teknolojili sanayi sınıfında yer alan ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar (US-97 Kodu: 2423, 30, 32, 33 ve 353). Maden Kanununa istinaden düzenlenmiş geçerli Arama Ruhsatı veya Sertifikasına sahip yatırımcıların ruhsatlı sahalarında yapacağı maden arama yatırımları. Bu yatırımlar, 5. Bölge desteklerinden yararlanmakla birlikte, asgari kapasite ve asgari sabit yatırım tutarı açısında yatırımın yapıldığı bölge şartlarına tabidirler.

Organize sanayi bölgelerinde (OSB) gerçekleştirilecek yatırımlar ve Aynı sektörde faaliyet gösteren en az 5 gerçek veya tüzel kişinin ortağı olduğu yatırımcı tarafından gerçekleştirilecek ve ortak faaliyet gösterilen alanda entegrasyonu sağlayacak yatırımlar bu kapsamda olup, Vergi İndirimi ve Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği açısından bir alt bölgede uygulanan oran ve sürelerde sözkonusu desteklerden yararlanırlar.

Öncelikli yatırım konuları arasında sayılan yatırımların OSB’lerde yapılması halinde herhangi bir ayrıcalık sağlanması söz konusu değildir. Ancak bu yatırımların, 5. Bölgedeki OSB’lerde yapılmaları halinde 6. bölgede uygulanan oran ve sürelerde vergi indirimi ve sigorta primi işveren hissesi desteği sağlanabilecektir.

Büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki bir yatırımın OSB’de yapılması halinde, sigorta pirimi işveren hissesi desteği ve vergi indirimi bir alt bölgede geçerli oran ve sürelerde sağlanacak olup, asgari sabit yatırım tutarı da dahil olmak üzere diğer hususlarda yatırımın bulunduğu bölge için belirlenmiş olan şartlar geçerli olacaktır.

Hayır, OSB’de gerçekleştirilen yatırımlara bir alt bölge desteği sağlanmasına ilişkin uygulama sadece büyük ölçekli yatırımlar veya bölgesel teşvik uygulamaları kapsamındaki yatırımlara yöneliktir.

Tersanelerin inşa edecekleri gemiler genel teşvik uygulamaları kapsamında değerlendirilmektedir. Bu çerçevede sağlanan KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyetine ilave olarak, tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin yapımında istihdam edilen işçiler için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı yatırıma başlama tarihinden itibaren en fazla on sekiz ay süreyle Bakanlık bütçesinden karşılanır. Yat, yüzer tesis ve deniz araçlarının inşasına yönelik yatırımlar da bu kapsamda değerlendirilir. Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığına yönelik yatırımlar ise 5. bölge desteklerinden yararlanabilmektedir.

Teşvik edilmeyen yatırım konuları Karar’ın eki EK-4’te listelenmiştir.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamındaki yatırımların Belgede öngörülen sürede gerçekleştirilmesi esastır. Yatırımın öngörülen sürede gerçekleştirilememesi hâlinde, teşvik belgesinde kayıtlı ilk sürenin yarısı kadar ek süre verilebilir.

Yeni teşvik sistemi kapsamındaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, diğer kamu kurum ve kuruluşlarının desteklerinden yararlanamaz. Diğer kurumlardan destek alan yatırım harcamaları için de Yatırım Teşvik Belgesi düzenlenmez.

Yeni teşvik sistemine ilişkin mevzuatın yayımı tarihinden önce düzenlenen teşvik belgeleri yeni teşvik sisteminden faydalanamamaktadır. Ancak, 2009/15199 sayılı Bakanlar Kurulu Kararına istinaden 1/1/2012 tarihinden yeni teşvik sistemine ilişkin mevzuatın yayımı tarihine kadar geçen dönemde yapılan müracaatlara istinaden düzenlenen teşvik belgeleri, talep edilmesi halinde yeni teşvik sistemi ile lehe gelen hükümlerden yararlanabilecektir.

Teşvik belgesi kapsamı makine ve teçhizatın tamamının veya bir kısmının finansal kiralama yolu ile temini mümkündür. Ancak, finansal kiralama yöntemiyle yapılacak yatırımlarda finansal kiralamaya konu makine ve teçhizat toplam tutarının, her bir finansal kiralama şirketi için asgarî iki yüz bin Türk Lirası olması gerekir.

Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında kullanılmış yerli makine ve teçhizat temin edilemez. Ancak, İthalat Rejimi Kararı uyarınca yayımlanan “Kullanılmış veya Yenileştirilmiş Olarak İthal Edilebilecek Bazı Maddelere İlişkin Tebliğ” hükümleri uyarınca ithali mümkün olan kullanılmış ithal makine ve teçhizat (karayolu nakil vasıtaları hariç) ile İthalat Rejimi Kararının 7 nci maddesi uyarınca ithaline izin verilen kullanılmış ithal makine ve teçhizat teşvik belgesi kapsamında ithal edilebilir.

Sektörel kısıtlamalar göz önüne alınarak proje bazında yapılacak değerlendirme neticesinde kullanılmış komple tesisin Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında ithali uygun görebilir.

Asgari sabit yatırım tutarı da dahil olmak üzere, teşvik belgesindeki kayıt ve koşulları yerine getirmeyen yatırımcıların teşvik belgeleri iptal edilebilir. Bu durumda sağlanan destekler, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde yatırımcıdan geri alınır.

Yatırım tamamlama vizesi yapılmış teşvik belgesi kapsamındaki makine ve teçhizatın, devir, satış, ihraç veya kiralanması, söz konusu yatırım mallarının teminini müteakip beş yılı doldurmuş olması hâlinde serbesttir. Tamamlama vizesi yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın beş yılını doldurmamış makine ve teçhizatın yatırımın bütünlüğünün bozulmaması kaydıyla veya bütünü ile birlikte; teşvik belgeli bir başka yatırım için devri, teşvik belgesi olmayan bir başka yatırımcıya satışı, ihracı veya kiralanması Bakanlığın iznine tabidir.

Büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında gerçekleştirilen yatırımların, işletmeye geçiş tarihinden itibaren asgarî beş yıl süre ile bulunduğu bölgede faaliyette bulunması gerekir. Ancak, Bakanlıktan izin alınması ve yatırım konusunun taşınılacak bölgede desteklenecek konular arasında yer alması kaydıyla diğer bölgelere taşınılabilir. Bu durumda, bulunduğu bölgeden daha az destek alan üst bölgelere, aynı bölgede bulunan OSB’den OSB dışına veya ilgili yatırım konusunun desteklenmediği bölgelere taşınmalarda, taşındığı bölgenin yararlandığı desteği aşan kısım ile taşındığı bölgede bulunmayan destekler ilgili mevzuat çerçevesinde geri alınır. İşletmeye geçiş tarihinden itibaren beş yıl süre ile bulunduğu bölgede faaliyette bulunan yatırımların ise diğer bölgelere taşınması serbesttir.

Yatırıma başlanıldığının kabul edilebilmesi için, yatırımın başlangıç tarihinden sonra arazi-arsa, altyapı, bina-inşaat, makine ve teçhizat (avans ve ön ödemeler dahil) ile diğer yatırım harcamalarına yönelik olarak teşvik belgesinin ilk düzenlendiği tarihteki sabit yatırım tutarı esas alınmak üzere, sabit yatırım tutarının en az yüzde onu oranında (sabit yatırım tutarı ellimilyon Türk Lirasının üzerindeki yatırımlar için en az beşmilyon Türk Lirası) harcama yapılması gerekmektedir.

YTB kapsamı yatırımın altyapı bütünlüğü sağlayacak şekilde projelendirilmesi gerekmektedir. Ancak, aynı organize sanayi bölgesinde aynı yatırımcıya ait iki ayrı tesiste yapılacak yatırımlar için tek bir YTB düzenlenebilmektedir.